Święta Bożego Narodzenia to magiczny, rodzinny czas. Czas refleksji, czas wspomnień, czas spędzony z tymi, którzy są dla nas najbliżsi. Świąt nie byłoby bez symboli i zachowania tradycji, choinki, opłatka, sianka pod obrusem. Zapraszam Was na przegląd najciekawszych zwyczajów, które pojawiają się w Polskich domach podczas Bożego Narodzenia.
Zobacz też mój wpis gościnny na blogu Impel: Trendy w cateringu świątecznym
Tradycje Świąt Bożego Narodzenia ukształtowały się na przestrzeni wieków. W ubiegłych wiekach zwyczaje pogańskie przeplatały się na przemian z tymi, które wprowadzał Kościół, ściśle powiązanymi z Pismem Świętym. Oczywiście symbole i tradycje zapoczątkowane zostały także poprzez wierzenia i poglądy ludowe. W liturgii, Boże Narodzenie zawsze poprzedzone jest Adwentem, jest to czas oczekiwania. Podczas Adwentu odbywają się roraty, czyli nabożeństwa poświęcone Najświętszej Maryi Pannie. Zakończeniem okresu oczekiwania jest Wigilia, która dawniej była dniem przygotowywania się do Bożego Narodzenia.
Pierwsza Gwiazdka
W naszej tradycji przyjęło się, że kolację wigilijną zaczynamy w momencie, kiedy na ciemnym niebie pojawi się pierwsza gwiazdka – to nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która zwiastuje narodzenie Jezusa i którą ujrzeli Trzej Królowie.
Modlitwa i opłatek
W większości domów (tak też jest u mnie) kolację wigilijną rozpoczyna się czytaniem Pisma Świętego, fragmentu o narodzeniu Jezusa oraz modlitwą. W tym czasie wspomina się także osoby bliskie z rodziny, których niestety już z nami nie ma. Następnie każdy z domowników dzieli się opłatkiem – opłatek nawiązuje do Ostatniej Wieczerzy, dzielenia się chlebem z uczniami. Opłatek jest nawiązaniem do chlebków składanych przez wiernych, którzy w pierwszych wiekach po Chrystusie przynosili je do świątyni. Wierzy się, że dzielenie opłatkiem ma zapewnić dobrobyt i pomyślność oraz jest symbolem jedności z Bogiem. Dzielenie się opłatkiem ma przebaczyć wszystkie winy, aby do kolacji wigilijnej zasiąść z czystymi sercami.
Wolne miejsce przy stole
Przy każdym wigilijnym stole powinno znaleźć się jedno wolne miejsce – talerzyk. W jednych domach to miejsce przeznaczone jest dla zbłąkanego wędrowca, w innych dla osób, które odeszły, a jeszcze w innych dla osób, którzy są daleko i nie mogą spędzić tych świąt z rodziną. Geneza tego zwyczaju nie jest dokładnie znana.
Sianko pod obrusem
Symbolizuje ono żłobek, w którym leżał Jezus. W niektórych rejonach Polski wyciąga się źdźbła siana spod obrusa – osoba, która wyciągnie proste, najdłuższe źdźbło, będzie miała powodzenie w kolejnym roku. Osoba, która wyciągnie połamane, krótkie źdźbło, może spodziewać się kłopotów.
Dwanaście potraw
Liczba potraw nawiązuje do liczby Apostołów. Na świątecznym stole powinny znaleźć się wszystkie zbiory, które daje nam ziemia. Każdy z domowników powinien spróbować każdej z dwunastu potraw, co gwarantuje mu szczęście na cały rok. Utarło się, że wigilijne potrawy powinny być postne, chociaż post nie jest nakazany w tym dniu, to dotyczy zachowania tradycji.
Choinka
Tradycja świątecznego drzewka przywędrowała do nas z Niemiec. Ten symbol jest obecny dopiero od XVIII wieku. Według zwyczaju, choinkę powinno ubierać się dopiero 24 grudnia, w Wigilię. Ozdoby na choince mają także swoją symbolikę. Światełka oznaczają znak przyjścia Chrystusa na świat, ozdoby Łaskę Bożą, a łańcuchy to symbol węża-kusiciela. Kościół, jako symbol Bożego Narodzenia przez długi czas uznawał wyłącznie szopkę, jednak z biegiem czasu choinka weszła do naszej tradycji.
2 komentarze
Janina
21/12/2017 at 12:39W różnych regionach są różne tradycja. Ja na przykład nigdy nie jadłam kutii 🙂
Kasia Nowakowska
21/12/2017 at 14:17Ja jadłam, ale nie przepadam. U mnie na wigilijnym stole też raczej się nie pojawia 😉 Wesołych Świąt!